Astronomische zonnewijzer: sterrenkijken overdag
Wanneer de sterrenhemel op de zonnewijzer wordt afgebeeld spreken we van een astronomische zonnewijzer. De sterrenbeelden zoals Waterman of de Grote Beer zijn nu te vinden op uw zonnewijzer. De zon is een ster en schijnt overdag op de zonnewijzer. Alle andere sterren schijnen ook op de zonnewijzer maar zijn te zwak om een schaduw te werpen. Toch kunnen we deze sterren wel op de zonnewijzer weergeven door de sterrenhemel op te nemen in het ontwerp. We tekenen de schaduw van alle sterrenbeelden en hierdoor zijn de sterrenbeelden herkenbaar op de zonnewijzer.
Perspex
Er zijn modellen in messing met perspex. De gehele sterrenhemel die boven de horizon is wordt op de zonnewijzer afgebeeld. Dit kan door de breking van het licht in het perspex. Er zijn twee modellen, één van het voorjaar en één van het najaar. Hierdoor zijn alle zichtbare sterren van de sterrenbeelden te zien op deze modellen.
De zodiak en zonnebaan
In de rand van een zonnewijzer kan Hendrik Hollander de zonnebaan weergeven. Op elke dag staat de zon ergens op de zonnebaan. Ook plaatst Hendrik Hollander de sterrenbeelden van de zodiak op deze band. Hierdoor kunnen we zien waar de zon tussen de sterren staat. De stand van de zon bepaalt de zonnetijd. De stand van de sterren bepaalt de sterrentijd.
De sterrenbeelden van de zodiak in de rand van de zonnewijzer geven de stand van één bepaalde sterrentijd aan. Bijvoorbeeld van 6:00 sterrentijd in bovenstaande afbeeldingen. De schaduw van de zon geeft deze sterrentijd aan. Het is mogelijk om de plek van de zon op de zonnebaan aan te geven voor tal van data. Bijvoorbeeld van verjaardagen of jubilea.
Sterrenhemel, planeten en de maan
De sterren maken dagelijks en jaarlijks hun vaste beweging aan de hemel. De planeten en de maan hebben allemaal hun eigen beweging. Op één specifieke datum staan de planeten in een unieke stand. Hierdoor kunnen wij een zonnewijzer maken waarin de sterrenstand en de planetenstand en de maanstand van één specifieke datum is gegraveerd. Bijvoorbeeld de geboortedatum van iemand of een ander belangrijk moment.
De zon beweegt gaande het jaar door de sterrenbeelden van de zodiak. Omdat op elk moment van het jaar de zon een plekje op deze cirkel op de zonnewijzer heeft kunnen ook alle andere data op deze cirkel worden weergegeven.
Sterrentijd
Wanneer de zon een bepaalde stand aan de hemel heeft is het een bepaald uur zonnetijd. Voor de sterren geldt hetzelfde. Wanneer de sterren een bepaalde stand aan de hemel hebben is het een bepaald uur sterrentijd. De zonnewijzers waarbij de zonnebaan (ook wel ecliptica genoemd) als een cirkel is afgebeeld zijn ontworpen voor een bepaalde sterrentijd. Wanneer de zonneschaduw de datum van vandaag aanwijst in de rand is het 6:00 sterrentijd. Andere sterrentijd is mogelijk.
Hendrik Hollander maakt ook astrolabia in messing en astrolabia in kunststof