Vele zonnige momenten gewenst voor zomer 2022 !!!
Vouw uw eigen zonnewijzer met deze kaart
Vouw deze kaart tot een zonnewijzer. De schaduw geeft de tijd aan. De kaart werkt tot 23 september.
Voorbereiding
Neem er een schaar bij en knip de aangegeven lijnen op de kaart in.
Vouwen
Vouw de kaart zodat het er uitziet zoals hieronder te zien is..
-
- Zomer ansichtkaart op maat
In de zon en klaar!
Zet de kaart in de zon en draai de kaart naar het noorden zoals aangegeven. De schaduw van het rechte deel van de schaduwwerper geeft de tijd aan op de cirkel met de uren. Op de foto hieronder geeft de schaduw bijvoorbeeld 11:00 aan.
-
- 11:00 uur
-
- uitleg aflezen
Wat achtergrondinformatie
Hieronder volgt wat informatie over de kaart. Het is niet nodig dit te lezen voor het gebruik van de kaart. Het is voor geïnteresseerden in zonnewijzertechniek.
Waarom werkt de zonnewijzer?
Hieronder leg ik de wiskunde achter de zonnewijzer uit. Hierdoor wordt duidelijk waarom de zonnewijzer werkt.
De zonnewijzerkaart is afgeleid van de equatoriale zonnewijzer. Bij een equatoriale zonnewijzer wordt de uurcirkel evenwijdig aan de equator van de aarde opgesteld. De schaduwwerper wordt evenwijdig aan de aardas opgesteld. Hier vindt u een bouwplaat van een equatoriale zonnewijzer.
Gedurende de zomermaanden van 21 maart tot 23 september schijnt de zon op de bovenkant van het equatorvlak, gedurende de wintermaanden schijnt de zon op de onderkant. Bij een equatoriale zonnewijzer zit de schaduwwerper standaard in het midden van de cirkel.
De verdeling van de 24 uren op dit type zonnewijzer is homogeen. Dit houdt in dat de uren mooi gelijkmatig verdeeld zijn over de cirkel. Elk uur neemt 15 graden.
In het figuur hierboven is bijvoorbeeld ook de schaduw van 1:00 in de middag getekend.
De wiskunde: hoeken en cirkels
Schaduwwerper bij deze kaart zit echter niet in het centrum van de cirkel maar op de cirkel zelf. Als gevolg hiervan zijn er nu 12 uren van de dag zichtbaar in plaats van 24 uur. Deze 12 uur zijn nog steeds homogeen verdeeld.
In de figuur hierboven staat bijvoorbeeld ook de schaduw van 1:00 in de middag aangegeven.
De reden dat dit zo werkt komt door een wiskundige stelling. Zie de figuur hieronder. Wanneer een punt A op een cirkel ligt en punt B het middelpunt van de cirkel is en beide punten een hoekpunt zijn zoals geschetst in de figuur, dan geldt dat hoek β twee maal zo groot is als hoek α.
Door de schaduwwerper in punt A op te stellen geldt voor elk uur vanuit punt A dat de schaduw 15 graden draait en vanuit punt B dus 30 graden.
Meer over deze wiskundige stelling vindt u bijvoorbeeld hier.
Omdat de uren homogeen verdeeld zijn kan de cirkel met uren nu zo gedraaid worden dat deze de zomertijd in Nederland aangeeft. Wanneer dit gebeurd is staat de schaduwwerper in de rand even voor 8 uur.
Tot slot
Andere draagbare zonnewijzers vindt u hier.
Wilt u een zonnewijzerkaart voor een gelegenheid bestellen, twijfel niet om contact op te nemen.
zonnige groet,
Hendrik Hollander